Latający kleszcz. Czy strzyżak sarni stanowi zagrożenie dla ludzi i zwierząt?
Latające kleszcze, znane również jako strzyżaki sarnie lub jelenie (Lipoptena cervi), to niewielkie owady, które należą do rzędu muchówek, a nie do pajęczaków, jak prawdziwe kleszcze. Latające kleszcze najcześciej spotykane są w lasach lub na ich obrzeżach, gdzie żyją gatunki dzikich ssaków, takie jak sarny, jelenie, dziki oraz inne zwierzęta leśne, które stają się ich żywicieliami.
Czy w Polsce są latające kleszcze?
W Polsce latające kleszcze spotykane są na terenie całego kraju, główne od maja do września, a w ciepłych dniach mogą być widoczne również w listopadzie. Kleszcze sarnie są obecne w lasach, parkach narodowych i rezerwatach przyrody, gdzie występują liczne populacje dzikich zwierząt. Można je również zauważyć w obszarach górskich, gdzie występują liczne populacje jeleni i kozic.
Cykl życiowy latającego kleszcza
Strzyżak sarni potocznie nazywany latającym kleszczem lub kleszczem sarnim należy do rodziny Hippoboscidae, która obejmuje owady o podobnej morfologii i biologii. Dorosłe osobniki strzyżaka sarniego mają brązowy lub brunatny kolor, spłaszczone ciało i długość około 5-6 mm. Charakterystyczną cechą owada jest jego adaptacja do pasożytnictwa. Osobnik ma silnie rozwinięte odnóża przystosowane do przylegania do żywiciela oraz silne szczęki do przebijania skóry i ssania krwi.
Cykl życiowy strzyżaka sarniego jest ściśle związany z jego gospodarzem. Dorosłe osobniki latają w poszukiwaniu odpowiedniego żywiciela, którym najczęściej są ssaki, takie jak jelenie, sarny, łosie a czasami także domowe zwierzęta i ludzie. Po znalezieniu gospodarza strzyżak zrzuca skrzydła i rozpoczyna życie pasożytnicze. Samice składają w futrze zwierzęcym larwy, które przekształcają się w poczwarki, a następnie w dorosłe osobniki, które mogą przeżyć na gospodarzu nawet kilka miesięcy.
Czy latające kleszcze gryzą ludzi?
Chociaż strzyżak sarni preferuje dzikie zwierzęta, może także atakować ludzi, zwłaszcza w miejscach, gdzie populacje saren, jeleni i innej zwierzyny leśnej jest liczna. Latające kleszcze są najbardziej aktywne w ciepłe miesiące roku, kiedy ludzie częściej spędzają czas na łonie natury. Ponadto, istnieje ryzyko, że kleszcz sarni może przenosić patogeny, chociaż w przypadku ludzi jest ono znacznie mniejsze niż w przypadku zwierząt. Strzyżak sarni nie rozmnaża się na człowieku, jego ukąszenia są często początkowo niewidoczne, lecz później moga wywoływać reakcję alergiczną.
Jakie są objawy ukąszenia przez latającego kleszcza?
Ukąszenia strzyżaka sarniego mogą wywołać różnorodne reakcje skórne, w tym ból, swędzenie czy obrzęki. Reakcje uczuleniowe mogą utrzymywać się przez kilka dni lub nawet tygodni. W miejscu ukąszenia tworzy się swędząca grudka o nieregularnym kształcie, wielkości od kilku milimetrów do 2 centymetrów.
Czy latające kleszcze wchodzą do ucha, nosa i pod ubranie?
Kleszcz sarni często atakuje w dużych skupiskach, co sprawia, że trudno się od niego odgonić. Ze względu na swoje niewielkie rozmiary i dużą aktywność potrafią wejść do nosa, ucha i pod ubranie. Strzyżaki mają nóżki zakończone haczykami, które umożliwiają im mocniejsze przyczepianie się do skóry i włosów.
Czy latające kleszcze są groźne dla ludzi?
Atakujące latające kleszcze powodują ukąszenia, które często skutkują długotrwałymi zmianami skórnymi. Szczególną ostrożność powinni zachować alergicy, u których ukąszenie przez strzyżaki może wywołać reakcję alergiczną w postaci silnego rumienia, a nawet reakcji ogólnoustrojowej, w tym problemów z oddychaniem.
Przeprowadzone badania genetyczne wykazały, że strzyżaki sarnie są siedliskiem różnych patogenów chorobotwórczych, takich jak bakterie z rodzaju Bartonella, Anaplasma, Rickettsia, Coxiella i Borrelia, które mogą przedostać się do ludzkiego krwiobiegu poprzez ślinę pasożyta. Jednak z uwagi na krótki, kilkunastominutowy okres żywienia krwią, ryzyko transmisji patogenów przez strzyżaki jest znacznie niższe niż w przypadku kleszczy właściwych, które pozostają przytwierdzone do ludzkiej skóry i wysysają krew nawet przez kilka dni.
Jak odróżnić strzyżaka sarniego od kleszcza zwykłego?
Dorosłe strzyżaki sarnie mają około 5-6 mm długości. Ich ciało jest spłaszczone i mają duże, wyraźnie widoczne skrzydła, które są charakterystyczne dla owadów. Kleszcze sarnie latają chmarami i moga atakować człowieka, ale nie są przystosowane do długotrwałego pobierania krwi ludzkiej tak jak dzieje się to w przypadku kleszcza zwykłego.
Zazwyczaj są aktywne w pobliżu swoich naturalnych gospodarzy i trudno je zauważyć na ludzkim ciele. Kleszcze zwykłe, należące do rodziny Ixodidae, mają okrągłe lub jajowate ciało, które staje się bardziej wypukłe po nasyceniu krwią. Kleszcze zwykłe mają 8 nóżek i nie mają dobrze rozwiniętych skrzydeł i nie potrafią latać. Kleszcze zwykłe są znane z długiego przebywania na ciele swojego gospodarza, co jest związane z ryzykiem transmisji chorób, takich jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu.
Jakie są skuteczne metody odstraszania latających kleszczy?
Kleszcz sarni chętnie atakuje zwierzęta o ciemnym ubarwieniu sierści. Dlatego najlepiej jest nosić jasne ubrania podczas wizyt w lesie, co pozwala zmniejszyć prawdopodobieństwo, że pasożyt zlokalizuje człowieka. Aby skutecznie radzić sobie z latającymi kleszczami należy zakładać odzież z długimi rękawami i nogawkami oraz nosić czapkę na głowie. Im mniej odkrytej skóry, tym trudniej owadowi znaleźć dogodne miejsce do ukąszenia.
Kolejnym sposobem zwalczania kleszy latających może być używanie repelentów odstraszających owady, które zawierają duże stężenie aktywnego składnika DEET. DEET blokuje receptory czuciowe kleszczy, co utrudnia im wykrycie i lokalizację potencjalnych ofiar. Środki zawierające DEET, takie jak Mugga 50% Deet, są szczególnie polecane przez miłośników przyrody, myśliwych i leśników ze względu na ich wysoką skuteczność. Repelenty z DEET mogą zapewniać ochronę przed insektami od 6 do 12 godzin, w tym przed kleszczami sarnimi, komarami, kleszczami zwykłymi i meszkami.
MUGGA 50% DEET - REPELENT NA KLESZCZE I KOMARY
Podsumowanie:
Latający kleszcz, znany jako strzyżak sarni lub strzyżak jeleni (Lipoptena cervi), choć nie jest typowym kleszczem z rodziny pajęczaków, stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Pasożyt preferują dzikie ssaki, takie jak sarny, jelenie, łosie, ale ma również skłonność do atakowania człowieka, co może prowadzić do bolesnych ukąszeń i odczynów alergicznych.
Metody ochrony przed latającymi kleszczami obejmują noszenie jasnych ubrań, które utrudniają im lokalizację potencjalnego gospodarza, oraz stosowanie repelentów zawierających DEET, które skutecznie odstraszają owady. Regularne sprawdzanie ciała po przebywaniu w lasach oraz szybkie usuwanie strzyżaka sarniego mogą również zmniejszyć ryzyko ukąszenia i transmisji potencjalnych chorób.
Tu znajdziesz dodatkowe informacje o zagrożeniach i objawach ugryzienia związanych z latającymi kleszczami
Małe owady ze skrzydłami. Latające kleszcze będą kolejnym utrapieniem? - https://zielona.interia.pl/przyroda/news-male-owady-ze-skrzydlami-latajace-kleszcze-beda-kolejnym-utra,nId,7572727#google_vignette
Strzyżaki sarnie - wygląd, objawy ukąszenia, sposoby odstraszania. Czy latające kleszcze przenoszą choroby? - https://www.medonet.pl/zdrowie,strzyzaki---niebezpieczne-owady-w-lasach--latwo-pomylic-je-z-kleszczami,artykul,1725165.html
Latające kleszcze – czy żyją w Polsce i czy ich ugryzienie jest groźne - https://wylecz.to/alergie/latajace-kleszcze/
Strzyżaki - groźne dla ludzi i zwierząt! Czym są strzyżaki - latające kleszcze? Jak chronić się przed latającymi kleszczami? - https://gazetalubuska.pl/strzyzaki-grozne-dla-ludzi-i-zwierzat-czym-sa-strzyzaki-latajace-kleszcze-jak-chronic-sie-przed-latajacymi-kleszczami-26102022/ar/c1-14521663
