Jak pozbyć się szubaka Smirnowa? Wszystko, co warto wiedzieć o tym szkodniku
Szubak Smirnowa (Attagenus smirnovi) to jeden z najczęstszych szkodników występujących w domach, muzeach oraz magazynach. Jest to niewielki chrząszcz z rodziny skórnikowatych, który potrafi wyrządzić znaczne szkody w odzieży, dywanach, eksponatach, a nawet w tapicerce mebli. W artykule wyjaśnimy, jak rozpoznać szubaka smirnowa, czy jego larwy gryzą, czy jest groźny dla człowieka, oraz jak skutecznie się go pozbyć z pomocą nowoczesnych metod i pułapek.
Jak rozpoznać szubaka Smirnowa (Attagenus smirnovi)?
Rozpoznanie szubaka Smirnowa jest kluczowe, aby szybko podjąć skuteczne działania zwalczające. Dorosły osobnik ma ok. 2–4 mm długości, owalne ciało i brunatnoczarny kolor z lekko owłosionym tułowiem. Najczęściej można go zauważyć na parapetach, podłodze lub w okolicach okien — tam, gdzie przyciąga go światło.
Larwy szubaka Smirnowa są bardziej charakterystyczne – mają złocistobrązowy kolor i gęste włoski zakończone pęczkiem na końcu odwłoka. Właśnie larwy, a nie dorosłe owady, są odpowiedzialne za zniszczenia tkanin, futer, dywanów i eksponatów.
Jaki jest cykl życia szubaka Smirnowa?
Cykl życia szubaka Smirnowa trwa od kilku miesięcy do nawet dwóch lat i uzależniony jest głównie od temperatury otoczenia oraz dostępności pokarmu. Samica składa jaja w ukrytych miejscach – najczęściej pod meblami, w szczelinach podłóg, za listwami przypodłogowymi lub w materiałach organicznych, takich jak wełna czy futra.
Po kilku dniach z jaj wylęgają się larwy, które stanowią najbardziej żerującą i niszczycielską fazę rozwoju. Larwy odżywiają się produktami pochodzenia zwierzęcego – wełną, sierścią, piórami, futrami oraz innymi owłosionymi tkaninami, stopniowo niszcząc przedmioty i pozostawiając po sobie charakterystyczne ślady żerowania.
Po zakończeniu tego etapu przekształcają się w poczwarki, z których wkrótce wykluwają się dorosłe chrząszcze. Imago, czyli dorosły szubak, nie żywi się tkaninami – jego głównym zadaniem jest rozmnażanie i składanie jaj w nowych miejscach, co rozpoczyna kolejny cykl rozwoju tych uciążliwych szkodników.
Gdzie występuje szubak Smirnowa?
Szubak Smirnowa (Attagenus smirnovi) to gatunek uznawany za pierwotnie afrotropikalny, co potwierdza jego niewielką odporność na niskie temperatury. Pierwszy okaz został odnaleziony w Moskwie w 1961 roku, a sam gatunek został nazwany na cześć rosyjskiego entomologa Jewgienija Smirnowa, który zebrał te osobniki. Ostatecznego opisu naukowego dokonał w 1973 roku R. D. Zhantiev.
Od tamtego czasu szubak Smirnowa rozprzestrzenił się prawie po całej Europie, początkowo pojawiając się głównie w kolekcjach muzealnych, magazynach i archiwach, gdzie miał idealne warunki do rozwoju.
W Polsce szubaka Smirnowa stwierdzono po raz pierwszy w Poznaniu i Warszawie w 2000 roku, a w kolejnych latach jego obecność potwierdzono w wielu innych miejscowościach. Obecnie uznawany jest za gatunek pospolity, szczególnie w dużych miastach i pomieszczeniach zamkniętych.
Poza Europą owad ten występuje również w Ameryce Północnej – od 2017 roku regularnie obserwowany jest w Toronto (Kanada), co potwierdza jego zdolność do przystosowywania się do nowych warunków klimatycznych i dalsze poszerzanie zasięgu występowania.
Szkodliwość szubaka Smirnowa
Szubak Smirnowa, mimo że sam w sobie nie stanowi zagrożenia dla człowieka, może być poważnym problemem w każdym domu, muzeum czy magazynie. Dorosłe osobniki nie gryzą i nie przenoszą chorób, jednak ich larwy są wyjątkowo żarłoczne i potrafią wyrządzić znaczne szkody materialne. Żerując na materiałach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wełna, futra, pióra czy tkaniny naturalne, powodują trwałe uszkodzenia ubrań, dywanów, zasłon i tapicerki meblowej.
W miejscach przechowywania tekstyliów, archiwaliach czy muzealnych zbiorach mogą doprowadzić do zniszczenia cennych eksponatów i dokumentów. W pomieszczeniach, gdzie panuje ciepło, suchość i obecny jest kurz lub naturalne włókna, szubaki znajdują idealne warunki do rozmnażania, co sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się infestacji. Zaniedbanie problemu może prowadzić do trwałych strat i konieczności kosztownej konserwacji zniszczonych przedmiotów.
Czy larwy szubaka Smirnowa gryzą?
Nie, larwy szubaka Smirnowa nie gryzą ludzi ani zwierząt. Ich aparat gębowy jest przystosowany do gryzienia suchych, organicznych materiałów, takich jak wełna, sierść czy futro. Często jednak ich obecność powoduje podrażnienia skóry u osób uczulonych na pył i włoski larw.
Czy szubak jest groźny?
Dla człowieka szubak Smirnowa nie stanowi zagrożenia zdrowotnego — nie przenosi chorób i nie gryzie ludzi. Problem stanowią jednak jego larwy, które powodują straty materialne i zanieczyszczają pomieszczenia wylinkami oraz odchodami.
Czy szubak to pluskwa?
To częste pytanie, ponieważ oba owady można spotkać w mieszkaniach. Szubak to nie pluskwa.
-
Pluskwy żywią się krwią ludzi i zwierząt, są pasożytami.
-
Szubaki żywią się martwymi materiałami organicznymi i nie atakują człowieka.
Mimo to, oba gatunki wymagają szybkiego reagowania, ponieważ ich obecność może świadczyć o zanieczyszczeniu środowiska domowego.
Czy szubak Smirnowa lata?
Tak, szubak Smirnowa (Attagenus smirnovi) potrafi latać. Dorosłe osobniki chrząszcza posiadają skrzydła i wykorzystują lot do rozprzestrzeniania się i zajmowania nowych siedlisk, zwłaszcza w okresie letnim, kiedy mogą przemieszczać się między budynkami. Czasami są też wabione przez światło, gromadząc się na parapetach okien.
PANKO L-TRAP – dyskretna i skuteczna pułapka na szubaka Smirnowa
PANKO L-TRAP to skuteczna, dyskretna i bezpieczna pułapka lepowa przeznaczona do monitorowania i odławiania chrząszczy latających, takich jak szubak Smirnowa, żywiak chlebowiec, mrzyk muzealny czy spuszczel pospolity. Działa w oparciu o fotoluminescencyjny materiał wabiący, który po naświetleniu emituje delikatne światło przyciągające owady.
Pułapka nie zawiera żadnych substancji chemicznych, dzięki czemu jest w pełni bezpieczna dla ludzi i zwierząt, a jednocześnie bardzo skuteczna. Jej niewielki rozmiar (215 × 100 mm) sprawia, że można ją łatwo umieścić w domu, magazynie czy muzeum – najlepiej w pobliżu okna lub źródła światła. W ciemności przyciąga szkodniki, które przyklejają się do powierzchni lepnej.
PANKO L-TRAP - PUŁAPKA NA SZUBAKI I INNE CHRZĄCZE MAGAZYNOWE
Jakie są skuteczne metody zwalczania szubaka Smirnowa?
Zwalczanie szubaka Smirnowa wymaga cierpliwości i połączenia kilku działań, które razem pozwalają skutecznie pozbyć się szkodnika. Podstawą jest dokładne sprzątanie i odkurzanie wszystkich zakamarków, szczelin i przestrzeni pod meblami, gdzie mogą znajdować się jaja lub larwy. Warto również prać i wietrzyć tkaniny z naturalnych włókien, takich jak wełna, futro czy len, ponieważ wysoka temperatura skutecznie niszczy wszystkie stadia rozwojowe owada.
Dobrą metodą jest także zamrażanie zainfekowanych przedmiotów – kilkudniowe wystawienie ich na temperaturę poniżej zera eliminuje larwy i poczwarki. W miejscach, w których nie można zastosować wysokich lub niskich temperatur, sprawdza się czyszczenie parą wodną, które skutecznie usuwa szkodniki z dywanów, tapicerek i szczelin w podłodze.
W przypadku silniejszego nasilenia problemu dopuszcza się stosowanie chemicznych metod zwalczania, takich jak preparaty owadobójcze w aerozolu lub proszku. Należy jednak używać ich ostrożnie, zgodnie z zaleceniami producenta i najlepiej w pomieszczeniach dobrze wentylowanych. Gdy infestacja jest rozległa, warto skorzystać z pomocy profesjonalnej firmy dezynsekcyjnej, która dobierze odpowiedni środek i metodę działania.
Naturalne sposoby na szubaka – czy działają?
Naturalne metody zwalczania szubaka Smirnowa mogą pomóc, ale działają głównie profilaktycznie. Warto regularnie sprzątać, odkurzać i wietrzyć pomieszczenia, szczególnie tam, gdzie przechowywane są ubrania z naturalnych tkanin. Szubaki nie lubią intensywnych zapachów, dlatego pomocne mogą być saszetki z lawendą, goździkami lub liśćmi laurowymi umieszczone w szafach i szufladach. Takie domowe sposoby odstraszają owady, ale przy większym problemie konieczne może być zastosowanie bardziej skutecznych metod lub profesjonalna dezynsekcja.
Jak wygląda profilaktyka w zwalczaniu szubaka Smirnowa?
Profilaktyka w walce z szubakiem Smirnowa polega przede wszystkim na zapobieganiu jego pojawieniu się, zanim zdąży wyrządzić szkody. Najważniejsze jest utrzymywanie czystości i porządku, szczególnie w miejscach, gdzie przechowywane są ubrania i tkaniny z naturalnych włókien – takich jak wełna, futro czy len. Warto regularnie sprawdzać i odkurzać szafy, dywany oraz tapicerki, a odzież sezonową prać i dobrze wysuszyć przed schowaniem na dłużej.
Dobrym rozwiązaniem jest także uszczelnienie szczelin, listew przypodłogowych i przestrzeni pod meblami, gdzie owady mogą składać jaja. Tkaniny i ubrania najlepiej trzymać w szczelnych pojemnikach lub torbach ochronnych, które utrudnią dostęp szkodnikom.
Coraz częściej stosuje się też metody termiczne – wysoka temperatura (powyżej 50°C) podczas prania lub czyszczenia parą wodną skutecznie zabija jaja i larwy, a zamrażanie odzieży czy tkanin przez kilka dni w temperaturze poniżej zera również daje bardzo dobre efekty.
Czy istnieją różne odmiany szubaka?
Tak, istnieje kilka odmian szubaków, które różnią się wyglądem, miejscem występowania i preferowanym pożywieniem. Wszystkie należą do rodziny skórnikowatych (Dermestidae) i mogą powodować szkody w tkaninach, futrach oraz innych materiałach pochodzenia zwierzęcego.
Najczęściej spotykane to szubak Smirnowa (Attagenus smirnovi) – typowy domowy szkodnik, szubak czarny (czarny chrząszcz dywanowy) (Attagenus unicolor), występujący także w muzeach i magazynach tekstylnych, oraz szubak skórnik (skórnik słoniniec) (Dermestes lardarius), większy i łatwy do rozpoznania po jasnych plamach na grzbiecie.
Choć różnią się wyglądem i środowiskiem życia, wszystkie gatunki mają podobny cykl rozwojowy i mogą powodować znaczne szkody, jeśli nie zostaną w porę zwalczone.
Nie tylko szubaki. Ekspert wyjaśnia, że mole ubraniowe i inne szkodniki tekstylne także potrafią wyrządzić szkody w domu
Mole ubraniowe to jedne z najczęstszych szkodników tekstylnych, które – podobnie jak szubaki – potrafią w krótkim czasie zniszczyć ubrania, pościel i inne tkaniny z naturalnych włókien. W programie „Halo Tu Polsat” (emisja 11 października 2025 r.) ekspert ds. zwalczania insektów Eryk Połeć wyjaśnił, skąd biorą się mole w szafie i jak skutecznie je zwalczać. Towarzyszyła mu Roksana Brzezińska, influencerka modowa i propagatorka idei drugiego życia ubrań, która pokazała, jak uratować odzież już zaatakowaną przez te owady.
W materiale przedstawiono naturalne i bezpieczne sposoby ochrony garderoby – od regularnego wietrzenia i prania ubrań, po zamrażanie tkanin oraz stosowanie lawendy, drewna cedrowego i liści laurowych, które skutecznie odstraszają szkodniki. Eksperci zwrócili uwagę, że czystość, dobra wentylacja i regularne przeglądanie szafy to najlepsza profilaktyka, dzięki której można uniknąć nie tylko moli, ale też innych szkodników tekstylnych, takich jak szubaki.
