DEET (N,N-dietylo-m-toluamid): Praktyczne informacje

DEET (oznaczenie CAS: 134-62-3) jest syntetycznym związkiem chemicznym należącym do grupy amidów, który jest stosowany jako substancja czynna w środkach odstraszających owady. DEET jest najskuteczniejszym i najpopularniejszym repelentem na świecie zwalczającym liczne gatunki owadów. Jest powszechnie stosowany do ochrony przed ukąszeniami komarów, kleszczy, meszek, much i innych insektów.

Jak działa DEET ?

DEET działa na owady, blokując receptory acetylocholiny w ich układach nerwowych. Acetylocholina jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za przekazywanie impulsów nerwowych. Blokując receptory acetylocholiny, DEET uniemożliwia owadom prawidłowe odczuwanie bodźców zmysłowych, takich jak zapach ludzkiej skóry. W rezultacie owady stają się zdezorientowane i nie są w stanie zlokalizować celu i ukąsić człowieka.

Jakie ma zastosowanie DEET ?

DEET to związek chemiczny, który jest stosowany w wielu różnych produktach odstraszających owady, takich jak spraye, żele, kremy oraz opaski i plastry. DEET jest powszechnie stosowany przez podróżników, gdyż jest wyjątkowo skuteczny w odstraszaniu komarów tropikalnych, które są nosicielami chorób takich jak malaria, denga, żółta febra czy zika. Są to choroby zagrażające życiu, dlatego ważne jest, aby stosować DEET w celu skutecznej ochrony.

Uwaga! Więcej informacji o właściwościach i stosowaniu DEET znajdą Państwo w dolnej części strony, poniżej listy produktów.

Jakie preparaty odstraszające zawierają DEET?

DEET to syntetyczna substancja, która uznawana jest za jeden z najskuteczniejszych repelentów na świecie, który znakomicie odstrasza wiele gatunków insektów. Stężenie DEET w preparatach odstraszających może się różnić. Im wyższe stężenie, tym dłużej bariera ochronna przed ukąszeniami owadów. Oto kilka przykładów produktów odstraszających, które zawierają DEET:

• MUGGA EXTRA STRONG 50% DEET - Produkt MUGGA EXTRA STRONG to znany na całym świecie repelent, który został uznany za jeden z najskuteczniejszych środków w zapewnianiu ochrony przed insektami, w tym również gatunkami tropikalnymi. Produkt bazuje głównie na wysokim stężeniu DEET — składniku bezpiecznym dla ludzi, a jednocześnie wykazującym ekstremalną skuteczność. Badania naukowe potwierdzają, że środki z zawartością DEET są skuteczniejsze niż te oparte na składnikach roślinnych — wynika z informacji opublikowanych na łamach "New England Journal of Medicine" na podstawie badań przeprowadzonych przez dr. Marka S. Fradina i prof. Johna F. Daya.

• IXODER DEET 10% - Preparat IXODER wyjątkowo skutecznie zabezpiecza zwierzęta — psy i koty — przed inwazją kleszczy oraz komarów. Szczególnie polecany podczas spacerów po lasach i łąkach oraz w czasie polowań. Zawiera 10% DEET, co pozwala na skuteczne odstraszenie pasożytów. Działa przez okres około 3 godzin od aplikacji.

• MOSKILEX ULTRA DEET 30% - Preparat MOSKILEX ULTRA to produkt dla ludzi, który służy do ochrony przed komarami, kleszczami i meszkami. Jest to repelent, który zawiera, aż trzy substancje aktywne, w tym oczywiście DEET.

Wzór chemiczny i właściwości:

DEET to substancja syntetyczna, która posiada następujący wzór chemiczny C12H17NO .Oto kilka właściwości fizycznych, które posiada ten związek:

• Stan skupienia - ciecz,

• Zabarwienie - bezbarwna,

• Zapach - słabo wyczuwalny, charakterystyczny,

• Rozpuszczalność - DEET posiada ograniczoną rozpuszczalność w wodzie.

Substancja czynna DEET – skuteczna ochrona przed komarami

DEET (N,N-Dietylo-m-toluamid) to jedna z najczęściej wykorzystywanych substancji czynnych w składzie repelentów przeciwko komarom. Zapewnia efektywną ochronę zarówno przed komarami występującymi w Europie, jak i gatunkami tropikalnymi. Początkowo opracowany na potrzeby amerykańskiej armii w latach 40., od 1957 roku DEET jest dostępny również w zastosowaniach cywilnych.

Mechanizm działania DEET polega na zakłócaniu pracy receptorów węchowych owadów, przez co mają one trudność w zlokalizowaniu człowieka jako żywiciela. Liczne badania naukowe potwierdzają jego skuteczność – szczególnie przy wyższych stężeniach, sięgających 30–50%, środek ten zapewnia długotrwałą ochronę.

Przy prawidłowym użytkowaniu, preparaty zawierające DEET są uznawane za bezpieczne. Warto jednak unikać ich stosowania u niemowląt poniżej drugiego miesiąca życia oraz zachować ostrożność, by środek nie dostał się do oczu, ust lub na uszkodzoną skórę.

Szczegółowe informacje toksykologiczne dotyczące DEET oraz jego wpływu na organizm człowieka dostępne są na stronie amerykańskiej agencji ATSDR (Agency for Toxic Substances and Disease Registry)
https://www.atsdr.cdc.gov/

Na jakie owady działa DEET?

Substancja ta działa odstraszająco na:

• komary europejskie i komary tropikalne

• meszki i kleszcze

• muchy końskie i inne latające owady gryzące

Jak prawidłowo stosować repelenty z DEET?

Oto kroki, które możesz podjąć, aby uniknąć nadmiernej ekspozycji na DEET:

• Nie należy stosować produktów zawierających DEET na skaleczenia, rany lub podrażnioną skórę.

• Nie stosować w okolicach oczu i ust; Nie stosować na dłonie małych dzieci.

• Nie należy pozwalać małym dzieciom na stosowanie tego produktu; nanieś na swoje dłonie, a następnie na dzieci.

• Stosuj tylko taką ilość środka odstraszającego, która wystarczy na pokrycie odsłoniętej skóry lub ubrania.

• Nie nosić pod ubraniem.

• Unikaj nadmiernego stosowania tego produktu.

• Po powrocie do środka skórę poddaną zabiegowi należy umyć mydłem i wodą; Przed ponownym użyciem wyprać zabrudzone ubrania.

Czy DEET jest szkodliwy?

DEET to jedna z najskuteczniejszych substancji odstraszających komary i kleszcze, jednak jego stosowanie wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Przeciwwskazania do stosowania DEET dotyczą przede wszystkim małych dzieci, kobiet w ciąży oraz osób z wrażliwą skórą. Preparaty zawierające wysokie stężenie DEET mogą wywoływać podrażnienia, szczególnie przy długotrwałym lub nadmiernym stosowaniu.

Dlatego tak ważne jest, aby zawsze stosować się do zaleceń producenta i unikać aplikowania środka na uszkodzoną skórę. W przypadku dzieci zaleca się wybieranie produktów o niższym stężeniu tej substancji. Choć DEET (N,N-dietylo-m-toluamid) nie jest uznawany za rakotwórczy, jego nieodpowiednie użycie może prowadzić do działań niepożądanych.

Alternatywy dla DEET

Chociaż DEET jest skuteczny w odstraszaniu komarów, nie każdemu odpowiada jego intensywne działanie i możliwe skutki uboczne. Dlatego coraz częściej wybierane są bezpieczniejsze alternatywy, takie jak Ikarydyna i IR3535. Substancje te są łagodniejsze dla skóry, rzadziej wywołują podrażnienia i mają mniejsze ryzyko działań niepożądanych, zwłaszcza u dzieci i osób z alergiami.

Ikarydyna wykazuje wysoką skuteczność w odstraszaniu komarów i kleszczy, a przy tym nie uszkadza tkanin ani plastiku, co bywa problemem przy DEET. IR3535 to kolejna substancja odstraszająca komary, która jest dobrze tolerowana nawet przez osoby z wrażliwą skórą. Wybór środka z tymi składnikami to rozsądna decyzja dla osób poszukujących ochrony bez obciążania organizmu.

Kluczowe publikacje o DEET

1. „Toxicological Profile for DEET” – NCBI / ATSDR

Kompleksowy raport (profil toksyczności), zawierający dane o LD₅₀, NOAEL/LOAEL, wpływie na narządy, układ nerwowy i wyniki badań na zwierzętach oraz działania na ludzi.

2. Przegląd oceny toksyczności stosowanych modeli (Parasites & Vectors, 2014)

Omówienie jakości danych z różnych modeli oceny ryzyka i bezpieczeństwa DEET w ludzkim użyciu. Wskazuje brak dowodów na poważne skutki przy użyciu zgodnie z zaleceniami.

3. Swale i in. (2014), PLoS ONE – Neurotoksyczność DEET

Badanie mechanizmu działania DEET na poziomie neuronalnym, wskazujące na efekty neurotoksyczne związane z blokowaniem kanałów jonowych czy receptorów octopaminergicznych u owadów i ssaków.